De toekomstbestendige driesprong voor de boer: duurzaamheid, CO2 reductie en draagvlak

Jan Dirk, student Aeres Hogeschool Dronten, heeft recent zijn stage bij De Koning & Witzier afgesloten met een interessante presentatie over CO2 reductie bij boeren in de omgeving van Woerden (west Utrecht/ Zuid-Holland). Hierbij heeft hij interessante conclusies en discussiepunten gedeeld, waarbij de tegenstrijdigheid van CO2 reductie en duurzaamheid op het boerenbedrijf het meest opvallend is.

Boeren bevinden zich steeds vaker in een complexe spagaat. Aan de ene kant beoordelen banken hen op duurzaamheid: factoren zoals dierenwelzijn, veel grond onder de koeien, beperking van uitstoot en het gebruik van duurzame grondstoffen spelen hierin een belangrijke rol. 

Boeren die extensief en biologisch werken, doen het volgens deze beoordeling goed.

Aan de andere kant zijn de afnemers van de boer – zoals melkfabrieken en vleesverwerkers – gericht op CO₂-reductie om te kunnen voldoen aan het Klimaatakkoord van Parijs.

De uitstoot op het fabrieksterrein van deze afnemers is beperkt te reduceren, waardoor reductie in de gehele keten belangrijk is.

Dit zorgt voor een fundamentele tegenstelling, die zich uitspeelt op het erf van de boer.

Wie als boer wil bijdragen aan CO₂-reductie, moet efficiënt en dus intensief werken: koeien vaker op stal, vroeg maaien en minder grond onder de koeien – zeker in veenweidegebieden, waar de gronden zelf tot 30% bijdragen aan de CO₂ uitstoot van de boer.

Deze aanpak botst met het gangbare duurzaamheidsbeeld van banken en consumenten, die juist extensieve, diervriendelijke en natuur-inclusieve methoden waarderen.

Duurzaam of CO₂-reducerend boeren is duurder dan gangbare methoden. Zo is biologisch voer of voer met lage CO₂-footprint duurder, waardoor de kostprijs van de boer hoger wordt.

Ter compensatie dient de opbrengst te stijgen voor een sluiteinde businesscase. Zonder heldere financiële prikkels en langetermijnzekerheid blijft de bereidheid tot investeren kwetsbaar.

Voor structurele verbetering lijkt het daarom noodzakelijk dat CO₂-reductie en duurzaamheid integraal worden beoordeeld, waarbij oog is voor financiële haalbaarheid en bestaanszekerheid.

Alleen met een haalbare visie voor de lange termijn kunnen boeren volwaardig en vol vertrouwen bijdragen aan een toekomstbestendige landbouw.

Volgens de huidige regel wordt duurzaamheid beloond met de prijs in de winkel, CO2-reductie via de melkprijs van de fabriek. Wie gaat het winnen in de toekomst?

Wij hebben Jan Dirk hartelijk bedankt voor de gezellige stageperiode en deze mooie rapportage/analyse!